Wiek XVIII określany jest jako wiek Oświecenia, wiek krytyki, wiek sokratyczny, lub wiek filozofii. Odmienne uwarunkowania polityczne i religijne w różnych krajach miały wpływ na niepowtarzalną konfigurację idei upowszechnianych w Anglii, Szkocji, Francji, Niemczech, Włoszech i w Polsce. Wspomniane idee podlegały różnym modyfikacjom w złożonym procesie rozwoju filozofii Oświecenia, wyzwalały nieprzewidywane konsekwencje w kulturze europejskiej, uwidaczniające się aż po dzień dzisiejszy oraz skłaniające do rozbieżnych ocen tej epoki. Oświeceniowe projekty naprawy świata zderzały się już w wieku XVIII z krytycznymi ocenami środowisk konserwatywnych, związanych z tradycją chrześcijańską. Każde kolejne pokolenie podejmowało własną konfrontację z dziedzictwem epoki Oświecenia, zwracając uwagę na to, z jakich przesłanek wyrastało Oświecenie oraz co było powodem kryzysu tej formacji intelektualnej.
Zapowiadana konferencja jest okazją do podjęcia kolejnej próby konfrontacji z Oświeceniem na podstawie badań tekstów źródłowych sytuowanych zawsze w klimacie intelektualnym wieku osiemnastego, a także późniejszych publikacji, których autorzy mogli już z pewnym dystansem recenzować osiągnięcia i klęski Oświecenia, kreśląc jedno- lub wielowymiarowy obraz tej epoki. Warto zwrócić uwagę zarówno na aspekt krytyczny, (destrukcyjny), jak i na aspekt konstruktywny, śledząc procesualny charakter myślenia oświeceniowego, które w deklaracjach zmierzało do uniezależnienia się od założeń metafizycznych i teologicznych oraz podejmowało projekt nowego świata ludzkiego, zgodnego z naturą i rozumem oraz tolerancyjnego dla wszystkich jednostek ludzkich bez względu na różnice konfesyjne, czy wręcz bezwyznaniowość ateistów.
Szczegółowy program konferencji zostanie sformułowany na etapie uzyskania abstraktów planowanych wystąpień.
Znaczenie filozofii Oświecenia w kulturze europejskiej 